عوارض آمپول دگزامتازون | هر آنچه باید قبل از تزریق بدانید

آمپول دگزامتازون یکی از داروهای رایج در پزشکی است که برای کاهش التهاب، حساسیت‌های شدید، شوک آنافیلاکتیک و حتی کنترل برخی بیماری‌های خودایمنی تجویز می‌شود. اما مانند هر داروی دیگری، استفاده از آن بدون آگاهی ممکن است با عوارض جدی و گاه خطرناک همراه باشد.

در این مقاله، به زبان ساده و کاربردی، با عوارض آمپول دگزامتازون آشنا می‌شوید تا بتوانید در صورت نیاز، تصمیم آگاهانه‌تری بگیرید.

 دگزامتازون چیست؟

دگزامتازون (Dexamethasone) یک داروی کورتونی قوی و بلنداثر است که در دسته گلوکوکورتیکوئیدها قرار می‌گیرد. این دارو با کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن، واکنش‌های التهابی و آلرژیک را سرکوب می‌کند. دگزامتازون به‌صورت قرص، قطره، آمپول و کرم موضعی در دسترس است، اما نوع تزریقی (آمپول) آن اثر سریع‌تری دارد و در موقعیت‌های اورژانسی یا بیماری‌های شدید به‌کار می‌رود.

علائم ویروس HMPV چیست؟

 هشدار: مصرف خودسرانه دگزامتازون ممنوع!

برخی افراد برای افزایش وزن، شادابی موقتی، یا کاهش دردهای عمومی به‌طور خودسرانه از این آمپول استفاده می‌کنند، در حالی‌که این کار می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری برای بدن به‌همراه داشته باشد.

 مهم‌ترین عوارض آمپول دگزامتازون

۱٫ افزایش وزن و پُف صورت (Cushingoid Appearance)

یکی از بارزترین عوارض دگزامتازون، احتباس آب و نمک در بدن است که منجر به پف‌کردگی صورت، گردن و شکم می‌شود. این حالت به‌ویژه در استفاده‌های مکرر یا دوزهای بالا شایع است.

۲٫ ضعف سیستم ایمنی

دگزامتازون با سرکوب سیستم ایمنی بدن، خطر ابتلا به عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و قارچی را افزایش می‌دهد. گاهی این عفونت‌ها ممکن است پنهان باقی بمانند و دیر تشخیص داده شوند.

۳٫ پوکی استخوان و درد مفاصل

مصرف طولانی‌مدت دگزامتازون می‌تواند باعث کاهش جذب کلسیم، تضعیف استخوان‌ها و بروز پوکی استخوان شود. این وضعیت به‌ویژه در زنان یائسه یا افراد مسن خطرناک‌تر است.

۴٫ افزایش قند خون و تشدید دیابت

دگزامتازون ممکن است باعث افزایش قند خون شود و در افراد مبتلا به دیابت، کنترل قند را دشوارتر کند. حتی در افراد غیر دیابتی نیز مصرف این دارو ممکن است منجر به دیابت دارویی شود.

۵٫ افزایش فشار خون

این دارو با تاثیر بر تعادل آب و الکترولیت‌ها، ممکن است موجب افزایش فشار خون شود، به‌ویژه اگر فرد سابقه فشار خون بالا داشته باشد.

۶٫ اختلالات گوارشی

تهوع، سوزش معده، زخم معده و حتی خونریزی گوارشی از جمله عوارض رایج استفاده‌ی بی‌رویه از دگزامتازون است. در صورت استفاده همزمان با داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن، این خطر بیشتر می‌شود.

۷٫ تغییرات خلقی و روانی

دگزامتازون ممکن است باعث بروز عصبانیت، بی‌خوابی، اضطراب، افسردگی یا حتی توهم شود. در برخی افراد، این علائم شدید بوده و زندگی روزمره را مختل می‌کند.

۸٫ جوش‌های پوستی و آکنه

یکی از عوارض ظاهری دگزامتازون، افزایش جوش، آکنه و چرب‌شدن پوست است که در مصرف طولانی‌مدت بیشتر دیده می‌شود.

۹٫ توقف ناگهانی ترشح هورمون‌های طبیعی بدن

با مصرف مداوم دگزامتازون، بدن ترشح طبیعی کورتیزول را کاهش می‌دهد. قطع ناگهانی دارو بدون کاهش تدریجی، ممکن است باعث شوک آدرنال و اختلالات شدید هورمونی شود.

 چه کسانی نباید از آمپول دگزامتازون استفاده کنند؟

• افراد مبتلا به زخم معده فعال

• مبتلایان به دیابت کنترل‌نشده

• بیماران دارای عفونت فعال (مثل کرونا یا آنفولانزا)

• افرادی که به داروهای کورتونی حساسیت دارند

• بیماران دارای فشار خون بالا یا پوکی استخوان شدید

 مصرف دگزامتازون در دوران بارداری و شیردهی

مصرف دگزامتازون در بارداری تنها در صورت ضرورت و تجویز پزشک انجام می‌شود، چرا که ممکن است بر رشد جنین تاثیر منفی بگذارد. در دوران شیردهی نیز باید با احتیاط مصرف شود، چون ممکن است به نوزاد منتقل شود.

نتیجه‌گیری

آمپول دگزامتازون یک داروی مفید اما بسیار حساس است. در موارد اورژانسی می‌تواند جان افراد را نجات دهد، اما استفاده خودسرانه یا بیش‌ازحد آن ممکن است عوارض شدیدی به‌همراه داشته باشد. همیشه پیش از استفاده از داروهای کورتونی، با پزشک یا داروساز مشورت کنید و از مصرف بی‌رویه و بدون نسخه پرهیز کنید.