حاملگی پرخطر چیست؟
حاملگی پرخطر چیست؟ علائم، عوامل خطر و راه‌های مدیریت آن
حاملگی پرخطر (High-Risk Pregnancy) به بارداری گفته می‌شود که احتمال بروز عوارض جدی برای مادر، جنین یا هر دو بیشتر از حد معمول باشد. در این نوع بارداری، نیاز به نظارت دقیق‌تر پزشکی، آزمایش‌های بیشتر و گاهی بستری شدن وجود دارد. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود ۱۰-۱۵٪ از بارداری‌ها در جهان پرخطر تلقی می‌شوند. در این مقاله به‌طور کامل توضیح می‌دهیم حاملگی پرخطر چه حاملگی است، چه عواملی باعث آن می‌شود و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد.
علائم حاملگی پرخطر
تشخیص زودهنگام علائم می‌تواند جان مادر و جنین را نجات دهد. برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- خونریزی واژینال در هر مرحله از بارداری
- درد شدید شکم یا کمر
- کاهش حرکت جنین پس از هفته ۲۴
- تورم ناگهانی دست، صورت یا پاها (نشانه پره‌اکلامپسی)
- سردرد مداوم، تاری دید یا تشنج
- ترشحات غیرعادی واژن (مثل آبریزش آمنیوتیک)
نکته مهم: اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
علائم حاملگی پرخطر
عوامل متعددی می‌توانند یک بارداری را پرخطر کنند. این عوامل به دو دسته قبل از بارداری و در حین بارداری تقسیم می‌شوند:
۱. عوامل قبل از بارداری
| عامل | توضیح |
|---|---|
| سن مادر | زیر ۱۷ یا بالای ۳۵ سال |
| بیماری‌های زمینه‌ای | دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های کلیوی، تیروئید، لوپوس |
| سابقه پزشکی | سقط مکرر، زایمان زودرس، سزارین قبلی، چندقلویی |
| چاقی یا کمبود وزن | BMI بالای ۳۰ یا زیر ۱۸.۵ |
۲. عوامل در حین بارداری
- پره‌اکلامپسی و اکلامپسی
- دیابت بارداری
- جفت سرراهی (Placenta Previa)
- چندقلویی
- عفونت‌های شدید (مثل توکسوپلاسموز، سرخجه)
تشخیص حاملگی پرخطر
پزشک با استفاده از روش‌های زیر خطر را ارزیابی می‌کند:
- سونوگرافی دقیق (برای بررسی جفت، مایع آمنیوتیک و رشد جنین)
- آزمایش خون (غربالگری دیابت، کم‌خونی، عفونت)
- تست غیرتهاجمی جنین (NIPT)
- مانیتورینگ قلب جنین (NST)
مدیریت و درمان حاملگی پرخطر
هدف اصلی، کاهش ریسک و رساندن بارداری به هفته ۳۷+ است. راهکارها شامل:
- مراقبت‌های منظم‌تر: ویزیت هفتگی یا دوهفته‌ای
- دارو درمانی:
- آسپرین دوز پایین برای پیشگیری از پره‌اکلامپسی
- انسولین برای دیابت بارداری
- آنتی‌بیوتیک برای عفونت
- تغییر سبک زندگی:
- رژیم غذایی متعادل
- استراحت کافی (گاهی بستری)
- ترک سیگار و الکل
- زایمان زودهنگام برنامه‌ریزی‌شده (در صورت لزوم)
۱. آیا حاملگی پرخطر همیشه به عارضه منجر می‌شود؟
خیر! با مراقبت مناسب، بسیاری از بارداری‌های پرخطر به سلامت به پایان می‌رسند.
۲. حاملگی دوقلو همیشه پرخطر است؟
نه همیشه، اما ریسک بالاتری دارد و نیاز به نظارت بیشتر است.
۳. چه زمانی باید به متخصص پریناتولوژیست مراجعه کنم؟
اگر پزشک زنان شما تشخیص پرخطر داد، ارجاع به متخصص طب مادر و جنین ضروری است.
نتیجه‌گیری
حاملگی پرخطر بارداری است که به دلیل عوامل مادری، جنینی یا محیطی، احتمال عوارض در آن بالاست. اما با تشخیص زودهنگام، مراقبت تخصصی و همکاری مادر با تیم پزشکی، می‌توان ریسک را به حداقل رساند.
توصیه نهایی: از هفته اول بارداری تحت نظر متخصص زنان باشید و هرگونه علامت غیرعادی را جدی بگیرید.
