نقش ام‌الفضل در شهادت امام جواد (ع)
نحوه شهادت امام جواد (ع)
امام جواد (ع) در سال ۲۲۰ هجری قمری، در شهر بغداد و در سن ۲۵ سالگی به شهادت رسیدند. مهم‌ترین روایت تاریخی درباره شهادت ایشان، مسموم شدن توسط همسرشان، ام‌الفضل بنت مأمون عباسی است، که با تحریک و دستور معتصم عباسی (خلیفه عباسی و عموی ام‌الفضل) انجام شد.
نقش معتصم عباسی در شهادت امام جواد
پس از مأمون، معتصم عباسی به خلافت رسید و از نفوذ و محبوبیت امام جواد (ع) در میان مردم و شیعیان، احساس خطر کرد. او که از علم، فضیلت و محبوبیت روزافزون امام آگاه بود، تصمیم گرفت ایشان را از سر راه بردارد.
نقش همسر امام (ام‌الفضل)
ام‌الفضل، دختر مأمون، از نظر اخلاقی فردی ناپسند معرفی شده است. منابع تاریخی می‌گویند که معتصم عباسی از طریق او، امام را مسموم کرد.
طبق گزارش‌ها، ام‌الفضل با خوراندن انگور یا آب انار مسموم به دستور معتصم، باعث شهادت امام جواد (ع) شد.
📖 در برخی منابع آمده است که:
«ام‌الفضل بعد از شهادت امام، نزد معتصم رفت و خبر شهادت را با خوشحالی به او داد. معتصم نیز او را با طلا و جواهرات پاداش داد.»
همسر امام جواد (علیه‌السلام)، سمانه مغربیه معروف به ام‌الفضل و سیده ریحانه بود. با این حال، باید بین دو همسر اصلی امام جواد تفاوت قائل شویم:
ام‌الفضل بنت مأمون
-
دختر مأمون عباسی (خلیفه عباسی)
-
ازدواج سیاسی بود که مأمون برای کنترل امام جواد و تحت نظر گرفتن ایشان ترتیب داد.
-
منابع تاریخی اشاره می‌کنند که ام‌الفضل فرزندی نداشت یا اگر داشت، از دنیا رفت.
-
برخی منابع نقل کرده‌اند که وی نسبت به امام جواد (ع) وفادار نبود و حتی در شهادت ایشان نقش داشته است.
سُمانه مغربیه
-
از زنان مؤمن و پرهیزگار بود.
-
مادر امام هادی (علیه‌السلام)، دهمین امام شیعیان
-
برخلاف ام‌الفضل، رابطه‌ی بسیار خوبی با امام جواد داشت و فرزندی چون امام هادی (ع) از ایشان به دنیا آورد.
-
از نظر شیعیان، سمانه همسر واقعی و مورد علاقه امام جواد (ع) محسوب می‌شود.
محل دفن امام جواد
پیکر مطهر امام جواد (ع) در شهر کاظمین (در عراق امروزی) و در کنار قبر پدربزرگشان، امام موسی کاظم (ع)، به خاک سپرده شد. امروزه این مکان زیارتی، یکی از مهم‌ترین حرم‌های شیعیان است.
جمع‌بندی
-
امام جواد (ع) در سن ۲۵ سالگی به شهادت رسیدند.
-
عامل اصلی شهادت: معتصم عباسی
-
عامل اجرایی: همسر امام، ام‌الفضل (دختر مأمون)
-
نحوه شهادت: مسمومیت
-
محل دفن: حرم امامین کاظمین (علیهما‌السلام)
