چرا در اسلام مردها میتوانند چند زن داشته باشند؟

پرسش خوبی است و از جمله موضوعاتی است که هم در میان مسلمانان و هم غیرمسلمانان زیاد مطرح می‌شود. در اسلام، اجازه‌ چندهمسری برای مردان (تا چهار همسر) با شرایط خاصی داده شده، اما این مجاز بودن مطلق نیست و محدودیت‌ها و دلایلی پشت آن وجود دارد.

دلایل چندهمسری در اسلام

در ادامه، دلایل تاریخی، اجتماعی، فقهی و اخلاقی این حکم را بررسی می‌کنیم:

۱٫ دلیل قرآنی

آیه‌ای که به چندهمسری اشاره دارد، آیه ۳ سوره نساء است:

“فَانکِحُوا مَا طَابَ لَکُم مِّنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَهً”

ترجمه: پس با زنان پاک (و شایسته) که می‌پسندید، دو تا، سه تا، یا چهار تا نکاح کنید؛ و اگر بیم آن دارید که عدالت نکنید، پس تنها یکی.

نکته مهم: قرآن شرط اصلی این اجازه را عدالت قرار داده است، و در ادامه در آیه ۱۲۹ همان سوره اشاره می‌کند که حتی اگر تلاش کنید، نمی‌توانید میان زنان به عدالت کامل رفتار کنید. بنابراین، نگاه قرآن به این موضوع محدودکننده و احتیاط‌ آمیز است، نه تشویق‌کننده.

۲٫ دلایل اجتماعی و تاریخی در زمان پیامبر

در جامعه جاهلی پیش از اسلام، چندهمسری بدون حد و مرز رایج بود. اسلام با تعیین حداکثر چهار زن و تاکید بر عدالت، در واقع این پدیده را محدود و سامان‌دهی کرد.

همچنین در دوره‌ای که جنگ‌ها زیاد بود و تعداد مردان کاهش می‌یافت، مسئله‌ی حمایت از زنان بی‌سرپرست یا بیوه نیز اهمیت داشت. چندهمسری می‌توانست پاسخی به این بحران اجتماعی باشد.

۳٫ مسئولیت‌ها و محدودیت‌های شرعی

چندهمسری در اسلام فقط حق مرد نیست، بلکه همراه با مسئولیت‌های سنگین است، از جمله:

• عدالت کامل در نفقه، توجه، زمان و احساسات

• تامین مالی مستقل هر همسر

• عدم ظلم یا کم‌توجهی به هیچ‌یک

بسیاری از علمای مسلمان معتقدند که در دنیای امروز با پیچیدگی‌ های عاطفی و اقتصادی، اجرای عدالت واقعی تقریباً غیرممکن است و در نتیجه توصیه به تک‌همسری بیشتر شده است.

آیا زنان هم می‌توانند چند شوهر داشته باشند؟

در اسلام، چندشوهره بودن برای زنان مجاز نیست. دلایلی که برای این ممنوعیت مطرح می‌شود، شامل:

• پیچیدگی‌های عاطفی و خانوادگی در نظام خانواده اسلامی

• نظام سرپرستی خانواده که در آن مرد مسئول مالی و امنیت خانواده است

در بیشتر جوامع اسلامی، تک‌همسری رایج‌تر است. حتی در کشورهای اسلامی مانند ایران، مرد برای ازدواج دوم نیاز به دلایل قانونی و رضایت همسر اول (در مواردی) دارد. همچنین بسیاری از زنان در عقد ازدواج شرط می‌کنند که شوهرشان همسر دیگری اختیار نکند.

اسلام چندهمسری را مجاز دانسته، نه الزامی یا تشویق‌شده. هدف آن در زمان نزول، تنظیم اجتماعی و حفظ حقوق زنان بی‌پناه بوده، اما با شروطی سختگیرانه همراه است. در عمل، این اجازه تنها در شرایط خاص و با رعایت عدالت واقعی قابل اجراست، و در دنیای امروز نیز دیدگاه‌ ها به سمت تک‌همسری و عدالت اجتماعی بیشتر متمایل شده‌اند.