آشنایی با جنگ های جمل ،نهروان،صفین

امیدواریم از خواندن این مطلب، ((آشنایی با جنگ های جمل ،نهروان،صفین)) لذت ببرید و برایتان مفید باشد،از همراهی شماسپاسگذاریم.

جنگ اول. جنگ جمل

اولین جنگ حضرت علی(ع) با گروهی از پیمان شکنان به رهبری طلحه و زبیر و عایشه اتفاق افتاد که در تاریخ، به دلیل نقض پیمانشان، از آنان به «ناکثین» تعبیر می شود. طلحه و زبیر پس از خروج از مرکز خلافت حضرت و شکستن بیعت خود، با همراهی و تشویق عایشه اولین جنگ را بر حضرت تحمیل کردند. جنگ جمل در منطقه ای نزدیک بصره در سال ۳۶ ق اتفاق افتاد که در مدت یک روز با کشته شدن ده هزار تن و به روایت دیگر، سیزده تا بیست هزار تن از جبهه ناکثین و با شهادت تنها ده نفر از جبهه امام علی علیه السلام با پیروزی قاطع حضرت به پایان رسید.

گریه بر کشته‌شدگان دشمن(جنگ جمل)

پس از اتمام نبرد، حضرت(ع) در میان کشته‌شدگان می‌گشتند و بر سر جنازه دشمنان خود افسوس می‌خوردند و اشک غم می‌ریختند. این صحنه هرچند از نظر ظاهری برای سپاه حق، پیروزی محسوب می‌شد اما برای امیرالمونین(ع) فتنه‌ای بزرگ بود که منجر به کشته شدن مسلمانان شد. ایشان بر نعش طلحه رسید و با احترام کنیه طلحه را استفاده کرد و فرمود: ابومحمد در این مکان غریب افتاده است. این در حالی است که طلحه با پیمان‌شکنی در حق حضرت ظلم روا داشت و سبب شد کار بدین‌جا برسد.

امام با دیدن کشته شدن مسلمانان از لشکر دشمن فرمود که به خدا دوست داشتم بیست سال پیش میمردم و شاهد چنین صحنه هایی نبودم.
ایشان بر سر نعش هر یک از سپاه دشمن که میرسید فضایل و خوبی ها او را بر زبان می آورد.

جنگ دوم. جنگ صفین (جهاد با قاسطان)

معاویه توسط دو خلیفه پیشین، به حاکمیت منطقه شام (سوریه) برگزیده شد و یک حکومت قدرتمند و خودمختار تشکیل داده بود. پس از قتل عثمان و گرفتن زمام خلافت توسط حضرت علی علیه السلام ، معاویه انتظار داشت که آن حضرت حکم حکومت وی را در شام تأیید و امضا کند.

از سوی دیگر، به دلیل اعمال فاسد خود و چپاول حقوق مردم احتمال می داد که حضرت وی را از حکومت شام برکنار کند و همچنین علاوه بر آن پس از قتل عثمان، هوس خلافت در سر داشت. از این رو، برای به دست گرفتن برگ های برنده سیاسی اجتماعی حکومت، راضی به کشته شدن عثمان توسط یاران و دوستان علی علیه السلام شد و خود عمدا به یاری عثمان در شکستن حلقه محاصره وی نشتافت تا با قتل وی توسط یاران امام علی علیه السلام ، معاویه آن حضرت را مسؤول اصلی قتل خلیفه معرفی کند.

معاویه دست به شیطنتی سیاسی زد و با تأخیر در پاسخ امام علیه السلام  و نگه داشتن نماینده حضرت (جریر) در مدتی طولانی در شام، توانست با مذاکره با مشاوران خود مانند عمروعاص، لشکر خود را برای مقابله نظامی با حضرت آماده کند. بدین سان، با سرپیچی معاویه از حکم حضرت، جنگ در شوّال سال ۳۶ ق، یعنی چهارماه پس از پایان جنگ جمل، آغاز شد.

جنگ سوم. جنگ نهروان (جهاد با مارقان)

در سال ۳۸ ق و به فاصله یک سال از جنگ صفیّن، سومین و آخرین جهاد حضرت با گروه خوارج در منطقه «نهروان» آغاز شد. خوارج یا مارقان از مسلمانان ظاهربین، قشری و سطحی نگر و به اصطلاح خشک مقدّس و متحجّر بودند که به اعمال ظاهری شریعت مانند نماز و روزه، اهتمام بیش تری می دادند، اما قدرت تحلیل گوهر دین و احکام آن و همچنین مسائل سیاسی و اجتماعی را نداشتند. شاهد آن فریب خوردن آنان از حیله معاویه در جنگ صفیّن در بالا بردن قرآن بر سرنیزه ها در لحظه شکست است که امام علیه السلام را تهدید کردند که باید با معاویه صلح کند، وگرنه جانش در خطر خواهد بود.

تنها غزوه‌ای که حضرت علی (ع) همراه پیامبر نبود:

یکی از افتخارات امیر مؤمنان این است که در تمام نبردها ملازم رکاب پیامبر و پرچمدار وی در جنگ‌های اسلامی بوده است، جز در غزوه تبوک که به دستور خود پیامبر(ص) در مدینه‏ باقی ماند و در این جهاد شرکت نکرد، زیرا پیامبر به خوبی می‌دانستند که منافقان و برخی از قریش دنبال فرصت می‌گردند تا در غیاب پیامبر، وضع را دگرگون سازند و حکومت نوبنیاد اسلامی را واژگون کنند و این فرصت موقعی به دست آنها می‌افتد که پیامبر و یارانش به‏ مقصد دوری بروند و ارتباط آنان با مرکز قطع شود.

رسول اکرم (ص) با اینکه «محمد بن مسلمه انصاری» را جانشین خود در مدینه قرار داده بود، ولی به امام علی(ع) فرمود: «تو سرپرست اهل بیت‏ و خویشاوندان من و گروه مهاجر هستی و برای این کار جز من و تو کسی دیگر شایستگی‏ ندارد»، اقامت امیرمؤمنان(ع) در مدینه، توطئه‏ چینان را سخت ناراحت ساخت، زیرا فهمیدند که با امام علی(ع) و مراقبت‌های او، دیگر نمی‌توانند نقشه‏های خود را پیاده کنند، لذا برای اخراج و بیرون رفتن امام علی (ع) از مدینه نقشه‏ای ریختند و شایع کردند که با اینکه پیامبر با کمال ‏میل امام علی(ع) را برای شرکت در جهاد دعوت کرد، ولی او از جهت دوری راه و شدت گرما از شرکت در این‏ نبرد مقدس، سر باز زده است!

منبع:پرسمان،مشرق نیوز،خبرگزاری بین المللی قرآن