چرا حضرت علی از حضرت زهرا دفاع نکرد؟

چرا حضرت علی از حضرت زهرا دفاع نکرد؟ تحلیل تاریخی، فقهی و روایی کامل

چرا حضرت علی (ع) از حضرت زهرا (س) دفاع نکرد؟ این سؤال یکی از پرجستجوترین موضوعات در تاریخ اسلام شیعه است که سالانه میلیون‌ها کاربر در گوگل و شبکه‌های اجتماعی به دنبال پاسخ آن هستند. واقعه هجوم به خانه حضرت زهرا (س) پس از رحلت پیامبر (ص)، شهادت حضرت محسن (ع) و دفاع حضرت علی (ع) از خلافت، از حساس‌ترین نقاط تاریخ اسلام است. در این مقاله طولانی و جامع ، با استناد به منابع معتبر شیعه و سنی، روایات صحیح، تحلیل فقهی و زمینه‌های تاریخی، به دلیل عدم دفاع فیزیکی حضرت علی (ع)، حکمت‌های الهی، روایات کلیدی و پاسخ به شبهات می‌پردازیم. اگر به دنبال پاسخی مستند و غیراحساسی هستید، این مطلب را تا انتها بخوانید.

مقدمه: زمینه تاریخی واقعه هجوم به خانه حضرت زهرا (س)

پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) در سال ۱۱ هجری، سقیفه بنی‌ساعده تشکیل شد و ابوبکر به عنوان خلیفه انتخاب گردید. حضرت علی (ع)، حضرت زهرا (س) و گروهی از صحابه (مانند سلمان، ابوذر، مقداد) این انتخاب را غیرشرعی می‌دانستند و بر اساس غدیر خم و آیه ولایت، علی (ع) را خلیفه مشروع می‌شمردند.

در این میان، فدک (باغی که پیامبر به حضرت زهرا بخشیده بود) توسط خلیفه مصادره شد. حضرت زهرا (س) در خطبه فدکیه (که در منابع شیعه و سنی مانند بلاذری و ابن‌ابی‌الحدید آمده) به دفاع از حق خود و امامت علی (ع) پرداخت. سپس، گروهی برای بیعت اجباری با علی (ع) به خانه ایشان هجوم بردند که منجر به آسیب به حضرت زهرا (س) و شهادت حضرت محسن (ع) شد.

اما چرا حضرت علی (ع) – که شمشیرزن بی‌نظیر و قهرمان بدر و احد بود – از همسرش دفاع فیزیکی نکرد؟ پاسخ در حکمت الهی، مصلحت اسلام و روایات معتبر نهفته است.

۱. دلیل اصلی: حفظ اسلام و جلوگیری از تفرقه امت

حضرت علی (ع) در نامه ۶۲ نهج‌البلاغه (به معاویه) می‌فرماید:

«لو لا خوف الفتنه على الأمه و أن یعود الکفر و یذهب الدین، لکان لنا شأن آخر» ترجمه: اگر ترس از تفرقه امت و بازگشت کفر و نابودی دین نبود، رفتار ما متفاوت بود.

تحلیل:

• اسلام نوپا بود: تنها ۲۳ سال از بعثت گذشته بود. جنگ با روم و ایران در پیش بود.
• دفاع فیزیکی = جنگ داخلی: اگر علی (ع) شمشیر می‌کشید، فتنه عظیمی رخ می‌داد و اسلام نابود می‌شد.
• مصلحت امت بر مصلحت شخصی مقدم است: همان‌طور که پیامبر (ص) در حدیبیه صلح کرد، علی (ع) نیز صبر استراتژیک کرد.

منبع شیعه: کتاب سلیم بن قیس (صحیح السند در نزد شیعه) منبع سنی: تاریخ طبری (جلد ۳، ص ۲۰۲) – اشاره به تهدید خانه علی (ع)

۲. امر الهی و صبر پیامبرگونه

حضرت زهرا (س) خود در خطبه فدکیه می‌فرماید:

«صبراً على ما أصابکم، إن وعد الله حق» ترجمه: صبر کنید بر آنچه به شما رسید، وعده خدا حق است.

تحلیل فقهی:

• امر به معروف و نهی از منکر دارای شرایط است (قدرت، عدم مفسده بزرگ‌تر).
• دفاع فیزیکی در آن لحظه مفسده بزرگ‌تر (نابودی اسلام) داشت.
• امام معصوم بر اساس علم لدنی عمل می‌کند، نه احساسات.

روایت معتبر: پیامبر (ص) به امام علی (ع) فرمود:

«ستُظلمون بعدی، فاصبروا حتى تلقونی على الحوض» (بحارالانوار، ج۲۸، ص۵۶) ترجمه: پس از من به شما ظلم می‌شود، صبر کنید تا در حوض کوثر مرا ببینید.

۳. حضرت علی (ع) دفاع کرد، اما نه با شمشیر – دفاع سیاسی و علمی

برخلاف تصور، حضرت علی (ع) دفاع کرد، اما به شیوه‌ای استراتژیک:

۴. روایات معتبر درباره دلیل سکوت ظاهری حضرت علی (ع)

روایت ۱: کتاب سلیم بن قیس (قرن اول هجری – صحیح السند)

علی (ع) به اصحاب گفت: «اگر یاران کافی داشتم، شمشیر می‌زدم، اما نصرت الهی در صبر بود.»

روایت ۲: بحارالانوار (علامه مجلسی) – از امام صادق (ع)

«علی (ع) فرمود: اگر با مخالفان می‌جنگیدم، اسلام نابود می‌شد و هیچ مسجدی باقی نمی‌ماند.»

روایت ۳: نهج‌البلاغه، خطبه ۳ (شقشقیه)

«صبرت و فى العین قذى و فى الحلق شجا» ترجمه: صبر کردم در حالی که خاشاک در چشم و استخوان در گلو بود.

۵. پاسخ به شبهات رایج درباره دفاع حضرت علی (ع)

۶. حکمت‌های الهی در صبر حضرت علی (ع)

۱. بقاء شیعه: اگر جنگ می‌شد، شیعه نابود می‌شد. ۲. آزمون الهی: صبر علی (ع) الگویی برای مظلومان شد. ۳. تداوم امامت: ۱۲ امام تا مهدی (عج) حفظ شدند. ۴. افشای حق: خطبه‌های زهرا (س) و علی (ع) تا قیامت باقی ماند. ۵. پیروزی نهایی: در زمان ظهور، انتقام خون زهرا (س) گرفته می‌شود (روایت امام صادق).

۷. جدول مقایسه دفاع حضرت علی (ع) با امام حسین (ع)

۱. آیا حضرت علی (ع) واقعاً از خانه دفاع نکرد؟

دفاع کرد، اما غیرنظامی – با استدلال، خطبه و عدم بیعت.

۲. چرا حضرت زهرا (س) خطبه خواند اما علی (ع) شمشیر نکشید؟

حضرت زهرا (س) بانوی مظلوم بود، حضرت علی (ع) رهبر امت – مسئولیت متفاوت.

۳. منابع سنی درباره شهادت حضرت محسن (ع) چه می‌گویند؟

بلاذری (انساب الاشراف): «عمر فدک را گرفت و زهرا خشمگین شد.» مسعودی (مروج الذهب): اشاره به آسیب به زهرا (س).

۴. آیا صبر علی (ع) ضعف بود؟

خیر – نهج‌البلاغه پر از اعتراض به انحراف است.

۵. انتقام خون حضرت زهرا (س) کی گرفته می‌شود؟

در زمان ظهور – روایت: «حضرت مهدی (عج) قاتلان زهرا را مجازات می‌کند.» (بحارالانوار)

نتیجه‌گیری: دفاع حضرت علی (ع) بزرگ‌ترین جهاد بود

چرا حضرت علی از حضرت زهرا دفاع نکرد؟ چون دفاع واقعی، شمشیر کشیدن در زمان نامناسب نیست. حضرت علی (ع) با صبر استراتژیک، دفاع علمی و حفظ اسلام، بزرگ‌ترین دفاع را کرد. این صبر، شیعه را تا امروز زنده نگه داشت و الگویی برای مظلومان جهان شد.

توصیه نهایی: ✅ منابع اصلی (نهج‌البلاغه، بحارالانوار، تاریخ طبری) را بخوانید. ✅ از تحلیل‌های احساسی دوری کنید. ✅ در مجالس فاطمیه، حکمت صبر علی (ع) را یادآوری کنید.