مذهبی

عرفه یعنی چی؟

*این مطلب در تیرماه ۱۴۰۲ بروزرسانی شده است.

طی ایام سال، روز‌ها و ساعاتی است که از فضیلت بیشتری نسبت به روز‌های دیگر برخوردارند و خداوند آن‌ها را بسیار گرامی داشته است و به‌تعبیر رسول گرامی خدا حضرت محمدبن عبداللّه صلّی اللّه علیه و آله «برای پروردگار شما در روز‌های روزگارتان عطایا و بخشش‌هایی است، هوشیار باشید و خود را در معرض آن‌ها قرار دهید؛ اِنَّ لِرَبِّکُمْ فِی اَیّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحاتٌ اَلا فَتَعَرَّضُوا لَها.» روز عرفه از جمله این ایام بافضیلت است. حضرت امام جعفربن محمد الصادق علیه السلام درباره این روز فرمود «آنچه مناسب حال تو باشد از دعا‌ها انتخاب کن و در نیایش و مسئلت بکوش که روز عرفه روز دعا و درخواست است؛ تَخَیَّرْ لِنَفْسِکَ مِنَ الدُّعَاءِ مَا أَحْبَبْتَ وَ اجْتَهِدْ فَإِنَّهُ یَوْمُ دُعَاءٍ وَ مَسْأَلَه.»

مرحوم آیت‌الله آقامجتبی تهرانی در این زمینه تاکید کرد: در روایتی نقل شده است که شب عرفه هر دعای خیری که انسان داشته باشد به اجابت می رسد و برای کسی که در شب عرفه اطاعت الهی را بکند و اعمال صالحه انجام دهد، معادل ۱۷۰ سال اطاعت و عبادت است؛ یعنی از نظر پاداش چنین چیزی به او داده می‏‌شود.

وی افزود: این روایت، عظمت شب عرفه را می رساند. لذا امشب را قدر بدانید و اولین مساله‌‏ای که درباره این شب تاکید شده دعا کردن است و در روایت است که دعا کنید؛ دعای خیر کنید و بدانید که این دعاها به اجابت می رسد. مقید باشید که امشب، مشغول غیر عبادت نباشید؛ کاری کنید که اشتغالات کنار برود تا بتوانید به سوی عبادات و صالحات بروید.

 عرفه یعنی چه؟

۱- از امام صادق ـ علیه السلام ـ در حدیثی نقل شده است که فرمود خداوند متعال جبرئیل را به سوی آدم فرستاد و گفت ای آدم توبه کننده از خطایش و صبر کننده بر بلایش، همانا خداوند مرا به سوی تو فرستاده تا بر تو مناسک چنانی را بیاموزم که به سبب آنها پاک می شوی پس از آن دست او را گرفت پس او را به بیت برد و خداوند بر وی آبری فرو فرستاد.

و به محل بیت سایه انداخت و ادامه حدیث تا آنجا که فرمود سپس او را به عرفات برد و او را آنجا نگهداشت و به او گفت آنگاه که آفتاب غروب کرد هفت مرتبه به گناهت اقرار کن و هفت مرتبه از خدا آمرزش و توبه بخواه پس آدم چنین کرد و از این جهت عرفه نامیده شد برای اینکه آدم به گناهانش اعتراف کرد و برای فرزندانش سنت شد آنجا به گناهانشان اقرار می کنند همان طور که آدم اعتراف کرد.

 ۲- گفته شده است که عرفه نام کوهی است در سرزمین مکه که حاجیان یکی از اعمال حج خود را در روز نهم ذی الحجه در آنجا بجا می آورند لذا این روز را عرفه نامیدند.

۳- از حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ روایت شده که فرمودند: مسمی ذلک الیوم یوم العرفه یعنی ان امیرالمومنین عرف رسول الله روز عرفه، عرفه نامیده شد به جهت اینکه حضرت رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ حضرت علی ـ علیه السلام ـ را در این روز به مردم معرفی نمود. و در روایات به طور متواتر آمده است که آیه ولایت در این روز نازل شد.

۴- برخی دیگر با استناد به این روایت که وقتی جبرئیل حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ را به سوی عرفات فرستاد به او فرمود: پس بشناس در آن مناسکت را و اعتراف کن به گناهانت، وجه تسمیه این روز را معرفت و شناخت مناسک و اعتراف به گناهان در این روز دانسته اند.

عرفه چیست

اعمال روز عرفه

درباره روز عرفه اعمال و آدابی ذکر شده است؛ از جمله آن‌ها غسل و زیارت حضرت سیدالشهداء امام حسین است که درباره آن گفته‌اند برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و بلکه افضل از این است و روایات در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است [یعنی از افراد بسیاری نقل شده است]و اگر کسی در این روز توفیق یابد که زیر قبّه مقدّسه آن حضرت باشد، ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست، بلکه بیشتر است.

سومین مورد اینکه پس از نماز عصر، پیش از آنکه مشغول خواندن دعا‌های عرفه شود، در زیر آسمان دو رکعت نماز به‌جا آورد و به گناهانش نزد خداوند اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات دست یابد و گناهانش آمرزیده شود، آنگاه به اعمال و دعا‌های عرفه که از ائمه طاهره علیهم السلام روایت شده است مشغول شود. شیخ کفعمی در کتاب «مصباح» فرموده است: برای کسی که از دعا خواندن ضعف پیدا نکند، روزۀ روز عرفه مستحب است و پیش از زوال [رسیدن آفتاب به وقت شرعی ظهر]غسل استحباب دارد.

و سوره توحید را صد مرتبه و صلوات بر محمد و آل محمد را صد مرتبه بخواند و اعمال دیگری که در کتاب مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی ـ رحمه الله علیه ـ ذیل اعمال روز عرفه بیان شده است مراجعه فرمائید.

عرفه در عرفات

اوج عظمت دعا از حیث زمان، روز عرفه است و اوج ارزش مکانی اش در آن روز، بعد از کربلا و حرم حسینی، صحرای عرفات است. این معنی را از روایات می توان فهمید:

۱٫ علی علیه السلام فرمودند: «مِنَ الذُّنُوبِ لا تُغْفَرُ اِلاَّ بِعَرَفاتٍ؛ برخی از گناهان در صحیفه سجادیه، این زبور آل محمد صلی الله علیه و آله دعایی طولانی برای روز عرفه از زبان امام سجاد علیه السلام نقل شده که در آن هم مهم ترین مسائل اعتقادی و سیاسی مورد اشاره قرار گرفته و هم مسائل عرفانی و اخلاقی با زبان دعا بیان شده است

[به گونه ای سنگین است که] جز در عرفات بخشوده نمی شود.»

۲٫ کسی حق ندارد در عرفات بگوید گناهانش بخشیده نمی شود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این رابطه فرمودند: «اَعْظَمُ اَهْلِ عَرَفاتٍ جُرْما مَنِ انْصَرَفَ وَهُوَ یَظُنُّ اَنَّهُ لَنْ یُغْفَرَ لَهُ؛ گناهکارترین فرد در عرفات کسی است که از آنجا بازگردد، در حالی که گمان می برد هرگز آمرزیده نخواهد شد.» به راستی فردی که چنین گمانی را در ذهن پرورش دهد، در وادی عرفان و شناخت، این مسئله را درک نکرده است که خداوند «ارحم الراحمین» است و رحمت او بر همه چیز برتری داشته، همه هستی را زیر پوشش دارد که «رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَ شَی ءٍ».

عرفات کجاست؟

عرفات، نام منطقه وسیعى است با مساحت حدود ۱۸ کیلومتر مربع در شرق مکه معظمه، اندکى متمایل به جنوب که در میان راه طائف و مکه قرار گرفته است وزائران بیت ‏الله الحرام در نهم ذى الحجه، از ظهر تا غروب در این منطقه حضور دارند.

در نقلى آمده است که آدم و حوا پس از هبوط از بهشت و آمدن به کره خاکى، در این سرزمین یکدیگر را یافتند و به همین دلیل، این منطقه «عرفات» و این روز «عرفه» نام گرفته است.

همچنین گفته اند که جبرئیل هنگامی که مناسک حج را به ابراهیم می آموخت، چون به عرفه رسید به او گفت «عرفت» و او پاسخ داد آری، لذا به این نام خوانده شد و نیز گفته اند سبب آن این است که مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف می کنند و بعضی آن را جهت تحمل صبر و رنجی می دانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد. چرا که یکی از معانی «عرف» صبر و شکیبایی و تحمل است.

فضیلت زایرین امام حسین (ع) در عرفه

مسلله مهم در روز عرفه زیارت امام حسین (ع ) است که در حدیث آمده است خداوند قبل از آنکه به سرزمین عرفات نظر کند، به زایرین امام حسین(ع ) نظر می‌افکند و این نظر افکندن در زمان‌های حساس و سرنوشت‌ساز مانند شب قدر، عید فطر، عید قربان و عید غدیر می‌باشد که افضل اعمال در این زمان‌ها زیارت امام حسین(ع ) است.

اعمال روز عرفه

از امام صادق(ع) سؤال شد: عرفات را چرا عرفات نامیده‌اند؟

حضرت فرمود: «جبرئیل، حضرت ابراهیم را روز عرفه به این مکان آورد، چون ظهر فرا رسید، جبرئیل گفت: ای ابراهیم! به گناه خود اعتراف کن و مناسکت را بیاموز! چون جبرئیل گفت اعتراف کن! این سرزمین عرفات نامیده شد»

امتیاز ما
برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
[کل: 1 میانگین: 5]

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا